Przewodnik
Miasto i Gmina Mrozy
Atrakcje Miasta i Gminy Mrozy
1. MROZY – POMNIK KU CZCI BOHATERÓW GM. KUFLEW POLEGŁYCH W LATACH 1914-1920, 1939-1945, 1944-1947
Pomnik został odsłonięty w 1938 r., w 20-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę, jako hołd dla walczących w latach 1914-1920. Po II wojnie światowej dodano zapisek o poległych w latach 1939-1945, a później o walczących z komunizmem w latach 1944-1947. Pomnik znajduje się obok budynku urzędu gminy i miasta Mrozy.
2. MROZY – POMNIK POŚWIĘCONY KS. KAZIMIERZOWI FERTAKOWI
Pomnik, który znajduje się obok remizy OSP w Mrozach, został odsłonięty w 2007 r. Obiekt składa się z kamiennego krzyża na cokole oraz dwóch tablic. Poświęcony jest ks. Kazimierzowi Fertakowi, proboszczowi parafii w Mrozach, kapelanowi Armii Krajowej, Szarych Szeregów i Narodowych Sił Zbrojnych.
3. MROZY – POMNIK KU CZCI BOHATERSKIM OBROŃCOM OJCZYZNY
Pomnik w formie krzyża znajduje się na mogile położonej na cmentarzu parafialnym. Spoczywają w niej żołnierze polegli w walkach w 1939 r.
4. GRODZISK – POMNIK KU CZCI ŻOŁNIERZY NSZ Z ODDZIAŁU „ORŁA”
Pomnik w formie krzyża umieszczonego na cokole został ustawiony z inicjatywy Eugeniusza Malesy, żołnierza z oddziału „Orła”, w latach 90. XX w. Upamiętnia on żołnierzy oddziału por. Zygmunta Jezierskiego „Orła”, ostatniego, który walczył z komunistami w powiecie mińskim i został na skutek zdrady zlikwidowany w 1948 r.
5. MROZY – BUDYNEK DWORCA KOLEJOWEGO Z 1868 R.
Budynek dworca w Mrozach został udostępniony niedługo po otwarciu kolei terespolskiej w 1866 r. Wyglądem przypomina inne dworce wybudowane na tej linii według projektu Alfonsa Kropiwnickiego. W 1939 r. obiekt uległ częściowemu zniszczeniu w wyniku bombardowania.
Budynek jest murowany, jednopiętrowy. Stanowi cenny zabytek architektury kolejowej.
6. MROZY – TRAMWAJ KONNY
Tramwaj konny został uruchomiony w 1902 r. w celu przewozu ze stacji kolejowej w Mrozach towarów potrzebnych do budowy szpitala w Rudce. Po zakończeniu budowy przewoził on ludzi do 1967 r. W 2011 r. został uruchomiony ponownie.
Trasa tramwaju przebiega przez malowniczy rezerwat Rudka Sanatoryjna. Działający tramwaj konny spotkał się z zainteresowaniem turystów z całego świata.
7. JERUZAL – KOŚCIÓŁ PW. ŚW. WOJCIECHA WYBUDOWANY W LATACH 1757-1758
Kościół został wzniesiony na zlecenie wojewody mazowieckiego Kazimierza Rudzińskiego, właściciela miasta Jeruzal. W latach 1882-1884 kościół został powiększony, a ponowna przebudowa miała miejsce w 1946 r. Na początku XXI w. świątynia została odrestaurowana.
Drewniany kościół o konstrukcji zrębowej jest jednonawowy i orientowany. Wyposażenie wnętrza w większości pochodzi z XVIII w. i jest barokowe. Z XVI w. pochodzą krucyfiks oraz rzeźby na belce tęczowej. Świątynia służyła jako scenografia w popularnym serialu „Ranczo”.
8. JERUZAL – BUDYNEK DAWNEGO URZĘDU GMINY
Budynek został wybudowany w 1924 r. jako siedziba urzędu gminy Jeruzal. W późniejszym okresie siedzibę miały w nim władze Gromadzkiej Rady Narodowej, a od 1955 r. mieści się tutaj biblioteka publiczna.
Budynek pojawił się w serialu „Ranczo”.
9. JERUZAL – SERIALOWE WILKOWYJE
W Jeruzalu kręcone były zdjęcia do serialu „Ranczo”. Centrum miejscowości z kościołem i sklepem wielokrotnie pojawiało się w serialu. Jeruzal jest często odwiedzany przez miłośników serialu „Ranczo”, a co roku organizowany jest Festyn Folkowy w Wilkowyjach, który nawiązuje do produkcji telewizyjnej.
10. KUFLEW – KRZYŻ KU CZCI POWSTAŃCÓW STYCZNIOWYCH
Krzyż został ustawiony na mogile powstańców styczniowych, którzy polegli w potyczce pod Kuflewem 27 października 1863 r.
W 2013 r. przy krzyżu ustawiono tablicę ufundowaną przez mieszkańców gmin Cegłów i Mrozy, która upamiętnia to wydarzenie.
11. KUFLEW – FIGURA ŚW. JANA NEPOMUCENA Z 1777 R.
Figura, która znajduje się przy wejściu do kościoła, została ufundowana dla uczczenia pamięci ks. Franciszka Kosowskiego, proboszcza parafii w Kuflewie, który zmarł w 1777 r. Figura jest barokowa, wykonana z piaskowca. Przez lata była wielokrotnie odnawiana.
12. WOLA RAFAŁOWSKA – DREWNIANA KAPLICZKA Z 1851 R.
Przydrożna kapliczka została ufundowana przez mieszkańców Woli Rafałowskiej w 20-lecie powstania listopadowego. Jest to obiekt typu domkowego, wybudowany na planie kwadratu, nakryty namiotowym dachem. Ogrodzony drewnianym płotem. Kapliczka zachowana jest w dobrym stanie.
13. MROZY – KAPLICZKA
Kapliczka murowana z początku XX w., znajdująca się w sąsiedztwie młyna wodnego w Mrozach
14. RUDKA – ZABYTKOWE SANATORIUM
Budynek powstał w latach 1902-1908 z inicjatywy dr. Teodora Dunina. Za wyborem tego miejsca stał doskonały klimat lasów sosnowych, który sprzyja leczeniu chorób płucnych. Ziemię pod budowę podarował Stanisław Lubomirski, częściowo sfinansował ją Emil Gerlach, właściciel fabryki noży, zaś projekt budynku wykonali Franciszek Lilpop i Karol Jankowski.
Sanatorium w Rudce do dziś służy celom leczniczym jako Samodzielny Specjalistyczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej.
15. ŁUKÓWIEC – DWÓR Z POCZ. XIX W.
Drewniany dwór w Łukówcu został wzniesiony na pocz. XIX w. dla rodziny Cieszkowskich. W późniejszym okresie dobudowano do niego murowane skrzydło. Obiekt przez lata często zmieniał właścicieli, a w latach 90. XX w. należał do gminy Mrozy. Obecnie ponownie jest w rękach prywatnych.
Drewniano-murowany dwór jest parterowy, nakryty dwuspadowym dachem. Od frontu widnieją dwa symetrycznie położone ganki z dwiema parami kolumn każdy. W środku znajduje się klasycystyczny portal, prawdopodobnie przeniesiony z wcześniejszego dworu.
W okolicy zachowały się resztki parku dworskiego, a także ruiny neogotyckiego spichlerza z II poł. XIX w.
