Przewodnik
Miasto Otwock
Atrakcje Miasta Otwock
1. Otwock – ratusz miejski w dawnej Willi Rozalin z ok. 1880 r. Przebudowana willa jest siedzibą władz miasta od 1920 r.
Otwock otrzymał prawa miejsce w 1916 r. i konieczne stało się wybranie siedziby dla władz miasta. Zdecydowano się na Willę Rozalin, która powstała na zlecenie inż.
Stanisława Sierkowskiego. Budynek w latach 1925-1928 został przebudowany i zaadaptowany na potrzeby magistratu na zlecenie burmistrza Michała Górzyńskiego i według projektu Eugenii Jabłońskiej. Elementem charakterystycznym budynku jest górująca nad nim wieża z zegarem i rokiem MCMXXVIII, w którym ukończono budynek.
2. Otwock – Muzeum Ziemi Otwockiej im. Michała Elwiro Andriollego. Od 1996 r. muzeum ma swoją siedzibę w willi z 1956 r.
Muzeum powstało w 1994 r. i początkowo mieściło się w piwnicach otwockiego ratusza. Ze względu na zwiększającą się liczbę eksponatów konieczne stało się przeniesienie siedziby Muzeum. W 1996 roku ówczesne władze Otwocka pozwoliły na przeniesienie zbiorów do okazałej willi na skraju Soplicowa. Klasycystyczny budynek powstał w latach 1954-1956 r. dla Jakuba Bermana. Stopniowo dostosowywany do wszystkich potrzeb placówki, do dziś stanowi siedzibę Muzeum Ziemi Otwockiej.
Obecnie w zbiorach Muzeum Ziemi Otwockiej znajduje się kilka tysięcy eksponatów, z których znaczną część można oglądać w ramach ekspozycji stałej. Lokalni artyści mają też możliwość prezentacji swojego dorobku w ramach wystaw czasowych.
W Muzeum Ziemi Otwockiej znajduje się 6 stałych ekspozycji.
4. Otwock – Teatr im. Stefana Jaracza. Powstały w 1935 r. budynek przed II wojną światową był siedzibą kina Oaza.
Budynek powstał na zlecenie rodziny Nusfeldów, która otworzyła w nim popularne w okresie międzywojennym kino. W czasie II wojny światowej obiekt również wykorzystywany był do celów kinowych. Po wojnie mieścił się tutaj Dom Robotniczy PPS, a od 1952 r. Miejski Dom Kultury i Teatr im. Stefana Jaracza. W 2016 r. po kilkuletniej przerwie ponownie otwarto amatorski teatr, już w odrestaurowanym budynku.
5. Otwock – skwer Szarych Szeregów z pomnikiem w kształcie opaski powstańczej.
Skwer jest miejscem upamiętniającym walkę żołnierzy AK, w tym Szarych Szeregów, w powstaniu warszawskim. Pomnik został wykonany przez rzeźbiarza Ryszarda Kozłowskiego. Jest poświęcony członkom Szarych Szeregów „Sosny” hufca Otwock i żołnierzom AK IV Rejonu „Fromczyn”.
Pomnik jest miejscem, przy którym co roku obchodzona jest rocznica wybuchu powstania warszawskiego.
6. Otwock – modernistyczny budynek dworca kolejowego z 1910 r. Najbardziej charakterystyczny obiekt architektoniczny Otwocka.
Dworzec powstał na trasie Kolei Nadwiślańskiej w miejscu wcześniejszego, drewnianego budynku.
Autorem projektu był Jan Fijałkowski. Połączył on funkcję użytkową z kulturalno-rekreacyjną, co nie było typowe dla czasów, w których powstał dworzec.
Oryginalna bryła zachowała się do dziś, a sam budynek jest w dobrym stanie technicznym.
Harmonijnie zaprojektowane podziały poszczególnych elewacji, a także forma mansardowego dachu, nadają budynkowi dostojnego i monumentalnego charakteru. Dworzec został wyeksponowany poprzez umiejscowienie go na niewielkim wzniesieniu oraz zastosowanie wieży.
7. Otwock – dom uzdrowiskowy z 1933 r. Obecnie siedziba Liceum Ogólnokształcącego im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego.
Budynek powstał w latach 1927-1993 według projektu Władysława Horodeckiego na zlecenie władz miasta. Był jedną z największych inwestycji w międzywojennym Otwocku. Miał pełnić rolę kasyna, domu uzdrowiskowego oraz zakładu kąpielowego. Władze w Warszawie nie zgodziły się na powstania kasyna. Do II wojny światowej budynek był centrum rozrywkowym Otwocka, mieścił restaurację, kawiarnię, salę balową, salę teatralną, kino, salę gier niehazardowych oraz pokoje do wynajęcia. W czasie II wojny światowej gmach zajęły wojska niemieckie, a od 1946 r. mieści się w nim liceum.
8. Otwock – drewniany pensjonat Abrama Gurewicza powstały w latach 1906-1921 w stylu świdermajer. Jeden z największych obiektów drewnianych w Polsce.
Gmach powstał poprzez rozbudowanie niedużego budynku, tzw. Willi Gurewiczanki na zlecenie Abrama Gurewicza. Prace budowlane wykonywano etapami. Ostatecznie na pensjonat złożyło się siedem przylegający do siebie skrzydeł, które od wschodniej i południowej strony otoczono leżalniami, werandami i tarasami.
Przed II wojną budynek wraz z otaczającym go terenem nosił nazwę Zakładu Dietetyczno-Leczniczego Gurewicza. Zakład nie posiadał statusu sanatorium ani szpitala. Przyjmowano w nim wyłącznie rekonwalescentów i osoby poszukujące wypoczynku. Pensjonat Gurewicza cieszył się znakomitą renomą.
Dla potrzeb gości przygotowywano specjalne dania, budynek zaopatrzony był w kanalizację, bieżącą wodę, oświetlenie elektryczne i telefon. Do dyspozycji kuracjuszy udostępniono salonik, czytelnię, bawialnię, salę jadalną i salę koncertową. Na zewnątrz urządzono park z wieloma egzotycznymi roślinami. Po II wojnie światowej kompleks także służył celom uzdrowiskowym. Obecnie obiekt jest restaurowany i posłuży celom nowoczesnego lecznictwa.
9. Otwock – drewniana willa Martynówka – przykład doskonale zachowanej architektury w stylu świdermajer.
W czasach świetności na linii otwockiej, czyli obszaru od Międzylesia do Celestynowa doliczono się ponad 500 budowli w stylu świdermajer, którego twórcą był Michał Elwiro Andriolli. Zamieszkiwał on majątek Brzegi nad Świdrem, gdzie zbudował pierwsze zabudowania wedle wypracowanego przez siebie stylu. Charakterystyczną cechą tego kierunku są drewniane parterowe lub piętrowe budynki sosnowe z ażurowym zdobnictwem werand, ganków oraz szpiczastym, dwuspadowym dachem i bardzo często niebieskimi okiennicami.
W końcu XIX w. i na początku XX w. powstało kilkaset budynków w takim stylu. Do dziś zachowała się tylko część z nich.
10. Otwock – pomnik i skwer im. rtm. Witolda Pileckiego otwarty w 2018 r. w związku z 100 rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości.
Popiersie Witolda Pileckiego stanęło w odnowionym skwerze, któremu nadano imię bohatera. Wizerunek Witolda Pileckiego został wykonany przez prof. Aleksandra Zyśkę i stanął na słupowym cokole.
11. Otwock – pomnik nagrobny gen. bryg. Juliana Poboga Filipowicza z 2018 r.
Szczątki generała zostały w uroczysty sposób przeniesione z poprzedniego miejsca pochówku w bardziej reprezentacyjne miejsce. Na grobie stanął odsłonięty podczas uroczystości pomnik w kształcie krzyża, nawiązujący do otaczających go nagrobków żołnierzy poległych w 1939 r.
Julian Pobóg Filipowicz był dowódcą Wołyńskiej Brygady Kawalerii, który zmarł w 1945 r. w Otwocku wskutek choroby.
12. Otwock – kwatera żołnierzy Wojska Polskiego poległych w walkach 1939 r.
Żołnierze polegli podczas obrony Warszawy. W walkach toczonych w okolicach Otwocka zginęli między innymi żołnierze 16 Dywizji Piechoty Strzelców Kresowych. Szczątki zebrano i pochowano na cmentarzu parafialnym w Otwocku, w wydzielonej kwaterze. Na zbiorowych mogiłach ustawiono po wojnie jednakowe krzyże w równych rzędach.
13. Otwock – pomnik katyński z 2009 r. na terenie kościoła pw. Zesłania Ducha Świętego.
Autorem koncepcji pomnika i jego wykonawcą był rzeźbiarz Ryszard Kozłowski. Ufundowany przez społeczność Otwocka obelisk stanął wewnątrz koła ułożonego z głazów narzutowych. Na płycie wygrawerowano napis „Katyń” oraz nazwiska 35 zamordowanych mieszkańców powiatu otwockiego.
14. Otwock – kościół parafialny z 1935 r. pw. św. Wincentego à Paulo. Najstarszy z otwockich kościołów.
Parafia w Otwocku została erygowana w 1911 r. z części parafii w Karczewie, a jej świątynią stała się kaplica z 1892 r.
Nowy kościół został zbudowany staraniem proboszcza, ks. Ludwika Wolskiego według projektu Łukasza Wolskiego, jego brata. Świątynię konsekrował w 1935 r. bp Stanisław Gall.
Zbudowany z białej cegły kościół jest trzynawowy, utrzymany w stylu modernistycznym. Wyposażenie pochodzi z lat 60 i 70 XX w.
15. Otwock – obraz Matki Boskiej Swojczowskiej z XVII w. Najcenniejszy obiekt w kościele.
Obraz pochodzi ze Swojczowa na Wołyniu, z kościoła wysadzonego przez ukraińskich nacjonalistów. Jest kopią obrazu Matki Bożej Śnieżnej z rzymskiej bazyliki matki Bożej Większej. Po rzezi wołyńskiej obraz trafił do Włodzimierza Wołyńskiego, a wraz z 17 Dywizją Wołyńską AK przybył do Otwocka. W 1987 r. został poddany renowacji, a w 1998 r. wizerunek Marki Bożej został koronowany przez abp Lwowa Mariana Jaworskiego.
Obraz Matki Boskiej Swojczowskiej otaczany jest kultem. Co roku do Otwocka przybywają dawni parafianie ze Swojczowa i ich potomkowie, aby modlić się przy wizerunku Pani Ziemi Wołyńskiej.
16. Otwock – głaz wołyński przy kościele pw. św. Wincentego à Paulo ufundowany przez ocalałych z rzezi wołyńskiej i ich rodziny.
Głaz ściśle łączy się z obrazem Matki Boskiej Swojczowskiej, który z Wołynia trafił do Otwocka. Wraz z nim przybyli do tego miasta dawni mieszkańcy Wołynia, dla których wizerunek Matki Bożej ma szczególną wartość. W 1994 r. Matkę Boską Swojczowską ogłoszono patronką Otwocka, z czym wiąże się inskrypcja na kamieniu: „Nasza Pani Matka Boska Swojczowska z Wołynia obecna w tej świątyni, jako patronka Otwocka, sprawia, że tu zbiegają się nasze serca”.
Fotografie Miasta Otwock
(fot. Fotopia/Przemysław Piątkowski)
