Przewodnik
Gmina Cegłów
Atrakcje Gminy Cegłów
1. CEGŁÓW – KOŚCIÓŁ PARAFII RZYMSKOKATOLICKIEJ PW. ŚW. ŚW. JANA CHRZCICIELA I ANDRZEJA
Kościół został wzniesiony w połowie XVI w. Na początku XVII w. został gruntownie przebudowany w stylu późnego gotyku, przybierając wygląd zbliżony do obecnego.
W kolejnych latach świątynia była wielokrotnie modernizowana.
Świątynia jest wzniesiona z cegły, jednonawowa. Charakterystyczne modrzewiowe kolumny zamontowano w 1862 r. podczas remontu drewnianego sklepienia.
Najcenniejszym elementem wyposażenia kościoła jest późnogotycki ołtarz z rzeźbami Lazarusa – ucznia Wita Stwosza. Cztery ołtarze boczne zostały wykonane w stylu barokowym w XIX w. Ambona i chrzcielnica pochodzą z XVIII w., a kropielnica z XVII w.
2. CEGŁÓW – KOŚCIÓŁ STAROKATOLICKIEJ PARAFII MARIAWITÓW PW. ŚW. JANA CHRZCICIELA
Kościół został wzniesiony w 1906 r. w stylu neogotyckim. Inicjatorem jego budowy i powstania parafii mariawickiej w Cegłowie był kapłan Bolesław Wiechowicz.
Kościół został wybudowany z cegły, na planie krzyża. Jego wnętrze podzielone jest na trzy nawy. Bryła świątyni charakteryzuje się frontową wieżą, pinaklami na narożach dachu oraz sygnaturką.
Wyposażenie, w tym ołtarz główny, zostało wykonane w stylu neogotyckim.
3. CEGŁÓW – POMNIK NIEPODLEGŁOŚCI
Pomnik znajduje się w centrum Cegłowa. Został wzniesiony w 1928 r. – w 10. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, ale odsłonięto go w 1934 r.
Inicjatorami budowy pomnika byli: wójt Kieliszczyk, kierownik miejscowej szkoły Czesław Nielepiec i ks. Franciszek Fijałkowski – proboszcz miejscowej parafii. Pomnik wykonał Władysław Gas, a orła, który wieńczy obelisk, ufundował Zawadzki ze Skwarnego.
4. CEGŁÓW – POMNIK OFIAR HITLERYZMU Z 1939 R. I PACYFIKACJI Z CZERWCA 1943 R.
Pomnik w formie tablicy z nazwiskami pomordowanych został ufundowany 1964 r. Znajduje się w centrum Cegłowa. Upamiętnia ofiary hitleryzmu z 1939 r. i pacyfikacji z czerwca 1943 r. oraz 4 harcerzy zamordowanych przez wkraczających do Cegłowa Niemców w 1939 r.
5. CEGŁÓW – POMNIK PRZY TORACH POŚWIĘCONY PAMIĘCI HARCERZY ZABITYCH W 1939 R. ORAZ 26 MIESZKAŃCÓW CEGŁOWA ZAMORDOWANYCH W 1943 R.
Pomnik w formie krzyża został postawiony w latach 60. XX w. Stoi w miejscu, w którym w 1943 r. rozstrzelano 14 mieszkańców Cegłowa za udział w polskich organizacjach niepodległościowych.
6. CEGŁÓW – GMINNA BIBLIOTEKA PUBLICZNA – KULTUROTEKA
Gminna Biblioteka Publiczna od 2006 r. mieści się w drewnianym budynku mieszkalnych, który został przystosowany do potrzeb instytucji kultury. W 2017 r. budynek został rozbudowany o nowe skrzydło w ramach zadania „Rozbudowa i przebudowa Gminnej Biblioteki Publicznej w Cegłowie”, na które pozyskano fundusze z Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa, Priorytet 2: Infrastruktura bibliotek 2016-2020. Urządzono także przestrzeń zewnętrzną. W 2018 r. Gminna Biblioteka Publiczna w Cegłowie została połączona z klubem Kulturalne Zacisze, tworząc Gminną Bibliotekę Publiczną – Kulturotekę w Cegłowie.
7. KICZKI – DREWNIANY KOŚCIÓŁ PARAFII RZYMSKOKATOLICKIEJ PW. ŚW. ANNY Z 1751 R.
Kościół został wybudowany w 1751 r. na miejscu poprzedniej świątyni, która spłonęła w 1701 r. W 1901 r. gruntownie przebudowano kościół – przedłużono nawę i dobudowano zakrystie.
Świątynia jest drewniana, wybudowana na planie prostokąta i jednonawowa. Wnętrze ozdobione jest obrazami z XVII, XVIII i XIX w. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Świętej Rodziny z XVIII w.
Przed kościołem znajduje się zabytkowa murowana brama z 1884 r., która pełni też funkcję dzwonnicy.
8. KICZKI – POMNIK NIEPODLEGŁOŚCI – GŁAZ PAMIĄTKOWY NA PLACU PRZY KOŚCIELE POSTAWIONY Z OKAZJI 10-LECIA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI
Głaz przy kościele został odsłonięty w 1928 r., w 10. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Na kamieniu widnieje napis: „Pamiątka dziesięciolecia niepodległości Polski. 1918 – 11 XI – 1928.”.
9. KICZKI – MŁYN WODNY Z OK. 1840 R. NA RZECE PIASECZNIE
Młyn został wybudowany ok. 1840 r. jako obiekt służący pobliskiemu folwarkowi. W 1920 r. został gruntownie przebudowany i służył do lat 50. XX w.
Budynek młyna składa się z dwóch części – drewnianej i murowanej. Całość rozplanowana jest na rzucie prostokąta. Oryginalne wnętrze młyna zachowało się tylko w małym stopniu.
10. MIENIA – PAŁAC KSIĘŻNEJ ANNY MAZOWIECKIEJ Z 1809 R.
Pałac został wybudowany według projektu architekta Jakuba Kubickiego w 1809 r. Jest to murowany z cegły, klasycystyczny budynek o dwóch kondygnacjach. Nad wejściem znajduje się sygnaturka. Częścią budynku jest także kaplica pw. św. Józefa.
Budynek pełnił rolę szpitala, wokół którego powstało gospodarstwo pomocnicze z wieloma obiektami folwarcznymi, z których część zachowała się do dzisiaj.
Sanatorium założył w tym miejscu doktor Henryk Dobrzycki w 1879 r. Przez wiele lat służyło chorym na schorzenia płucne, a obecnie budynek jest siedzibą Domu Pomocy Społecznej św. Józefa.
11. MIENIA – CMENTARZ WOJENNY „TRZY KRZYŻE”
Pomnik w formie trzech krzyży upamiętnia żołnierzy polskich walczących w powstaniach 1830 r. i 1863 r. oraz wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. Stoi on w miejscu, gdzie w 1831 r. pochowano żołnierzy zmarłych od ran i na gruźlicę.
W 1959 r. obok krzyży ustawiono tablicę z napisem: „Poległym bohaterom Powstania 1831 r. Społeczeństwo, Mienia XI 1959 r.”. W 1989 r. złożono w tym miejscu ziemię z mogił zbiorowych w Katyniu.
12. MIENIA – REZERWAT PRZYRODY „JEDLINA”
Rezerwat został ustanowiony w 1952 r. na terenie lasów mieńskich – zwartego kompleksu leśnego, ale historia państwowej ochrony tego miejsca sięga lat 30. XX w.
Obecnie rezerwat ma ok. 71 ha.
Celem funkcjonowania rezerwatu jest przede wszystkim zachowanie wielogatunkowego lasu z udziałem jodły pospolitej, od której pochodzi nazwa rezerwatu.
13. PODCIERNIE – WIOSKA KULINARNA
Wioska kulinarna w Podcierniu powstała w 2014 r. w ramach projektu „Wioska kulinarna w Podcierniu – utworzenie kompleksowej oferty turystycznej Gminy Cegłów” ze wsparciem Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013. Celem projektu było zwiększenie atrakcyjności turystycznej Gminy Cegłów.
Głównym zadaniem wioski kulinarnej jest zachowanie i upowszechnianie tradycji i kultury Mazowsza, zwłaszcza w zakresie kulinariów. Jednym z produktów związanych z Podcierniem jest Sójka Mazowiecka, która została wpisana na listę produktów tradycyjnych z województwa mazowieckiego.
14. MIENIA – DOM W PÓŁ DROGI – OŚRODEK REINTEGRACJI SPOŁECZNO-ZAWODOWEJ FUNDACJI SŁAWEK
Budynek pierwotnie był siedzibą szkoły rzemieślniczo-ogrodniczej, która w połowie lat 30. XX w. została przeniesiona do sierocińca w Cegłowie. Następnie budynek zamieszkiwały siostry szarytki, które posługiwały w mińskim szpitalu. Zakonnice opuściły budynek w połowie lat 90. XX w. i od tamtej pory niszczał. W 2000 r. został on użyczony fundacji „Sławek”, która urządziła w nim ośrodek resocjalizacji i readaptacji społecznej swoich podopiecznych.
15. CEGŁÓW – BUDYNEK DAWNEGO SIEROCIŃCA
Budynek powstał z inicjatywy ks. Feliksa Katuszewskiego, proboszcza parafii katolickiej w Cegłowie. Katolickie schronisko dla osieroconych w czasie wojny chłopców zostało otwarte w 1928 r. i funkcjonowało do 1964 r. Natomiast do 1978 r. w budynku mieścił się szpital dla upośledzonych dzieci, który w ramach Caritas prowadziły siostry szarytki. Obecnie budynek w niewielkim stopniu wykorzystywany jest do działalnośći parafialnej.
Budynek dawnego sierocińca jest jednym z najbardziej charakterystycznych obiektów architektonicznych Cegłowa. Uwagę zwraca płaskorzeźba przedstawiająca pelikana karmiącego pisklęta, która znajduje się na ścianie frontowej budynku.
16. CEGŁÓW – MŁYN
Młyn w Cegłowie powstał na terenach należących do ojców Kapucynów z Warszawy, a inicjatorem jego budowy był ks. Feliks Katuszewski, proboszcz parafii katolickiej w Cegłowie. Młyn otwarto w 1920 r., a dochody z jego pracy miały być przeznaczone na utrzymanie cegłowskiego sierocińca. Do 1950 r. pozostawał w rękach parafii, później na trafił w ręce prywatne, w 1954 r. został upaństwowiony, a w 1956 r. powrócił do poprzednich właścicieli. Obecnie budynek pozostaje w rękach prywatnych.
Ceglany budynek młyna zaliczany jest do największych tego typu obiektów w okolicy. W jego wnętrzu częściowo zachowało się oryginalne wyposażenie.
17. RZEKA MIENIA
Rzeka Mienia przepływa przez północno-zachodnią część gminy Cegłów. Od jej nazwy pochodzi nazwa wsi Mienia. Rzeka ma swój początek w okolicy wsi Jędrzejów Stary w gminie Jakubów, a kończy swój bieg w okolicy Wiązowny, gdzie wpada do Świdra. Nazwa rzeki pochodzi od błysków, które widać w wodzie, a które są efektem działania światła na obfite w rudy żelaza podłoże.
Na terenie gminy Cegłów Mienia płynie w okolicach łąk i pól, tworząc dogodne warunki do wycieczek pieszych i rowerowych.