Przewodnik
Gmina Dębe Wielkie
Atrakcje Gminy Dębe Wielkie
1. DĘBE WIELKIE – NEOGOTYCKI KOŚCIÓŁ Z 1906 R. PW. ŚWIĘTYCH APOSTOŁÓW PIOTRA I PAWŁA
Kościół w stylu neogotyku nadwiślańskiego został wybudowany według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. Stanął w miejscu starej karczmy, przy Trakcie Brzeskim.
Został konsekrowany w 1908 r. przez bp. Kazimierza Ruszkiewicza.
Świątynia jest ceglana, trzynawowa, z wyniosłą wieżą pełniącą rolę dzwonnicy. Wyposażenie utrzymane jest w stylu neogotyckim. Na frontonie świątyni znajdują się tablice pamięci poległych za ojczyznę w bitwie pod Dębem Wielkim w 1831 r. oraz w 1939 r.
2. DĘBE WIELKIE – POMNIK DĘBSKI ORZEŁ PAMIĘCI
Pomnik w formie figury orła umieszczonej na cokole odsłonięto w 2016 r. Został ufundowany przez mieszkańców gminy Dębe Wielkie dla uczczenia bohaterów, którzy walczyli i polegli pod Dębem Wielkim oraz w podziękowaniu za 600-lecie gminy Dębe Wielkie. Na cokole znajduje się kamienna księga z datami wydarzeń i rocznic.
3.DĘBE WIELKIE – POMNIK ŻANDARMERII WOJSKOWEJ W HOŁDZIE PPŁK. FRANCISZKOWI SZNAJDEMU I ŻANDARMOM WALCZĄCYM W BITWIE POD DĘBEM WIELKIM
Pomnik w formie tablicy z wizerunkiem Franciszka Sznajdego odsłonięto w 2005 r. – w 15. rocznicę odrodzenia Żandarmerii Wojskowej. Ppłk. Franciszek Sznajde był jednym z dowódców w czasie bitwy pod Dębem Wielkim w 1831 r.
Przy pomniku co roku organizowane są uroczystości upamiętniające bitwę pod Dębem Wielkim.
4. DĘBE WIELKIE – GŁAZ UPAMIĘTNIAJĄCY 150. ROCZNICĘ POWSTANIA LISTOPADOWEGO
Głaz znajduje się w przyszkolnym parku. Został odsłonięty w 1981 r. z inicjatywy mieszkańców. Na kamieniu znajduje się metalowa tabliczka z inskrypcją dotyczącą okoliczności powstania pomnika.
5. DĘBE WIELKIE – PARK PODWORSKI
Jedyną pozostałością dworu i folwarku, jakie znajdował się w Dębem Wielkim, jest park podworski. Obszar z licznymi okazami starodrzewu znajduje się w sąsiedztwie szkoły podstawowej.
W parku toczyły się walki podczas bitwy pod Dębem Wielkim w 1831 r.
6. DĘBE WIELKIE – ZBIOROWA MOGIŁA ŻOŁNIERZY POWSTANIA LISTOPADOWEGO
Mogiła znajduje się u zbiegu ulic Pustelnickiej i Prądzyńskiego. Pochowani są w niej żołnierze polegli w czasie bitwy pod Dębem Wielkim 31 marca 1831 r.
Trzy metalowe krzyże zostały ufundowane w 1982 r., a głaz z tabliczką w 2018 r.
7. DĘBE WIELKIE – ZBIOROWA MOGIŁA 33 ŻOŁNIERZY WP POLEGŁYCH W 1939 R. NA CMENTARZU PARAFIALNYM
Powstanie cmentarza parafialnego związane jest z utworzeniem parafii w Dębem Wielkim na początku XX w. Znajduje się to zbiorowa mogiła żołnierzy Wojska Polskiego, którzy polegli w czasie bitwy pod Dębem Wielkim w 1939 r., w czasie wojny obronnej. Pomnik odsłonięto w 20-lecie bitwy, w 1959 r. Na cmentarzu znajduje się też nagrobek Napoleona Kosińskiego – weterana powstania styczniowego.
8. OSTRÓW-KANIA – 600-LETNI DĄB SZYPUŁKOWY „WIARUS”
Dąb znajduje się w oddaleniu od głównej trasy. Jest pomnikiem przyrody. W 2017 r. w wyniku konkursu nadano mu imię „Wiarus”.
9. OSTRÓW-KANIA – KRZYŻ POWSTAŃCZY
Krzyż upamiętnia poległych powstańców styczniowych z oddziału majora Józefa Jankowskiego. Pierwotny krzyż stał na mogile, która znajdowała się nieco dalej. Stary krzyż w 1990 r. zastąpiono nowym, który stoi do dziś w wybranym wtedy miejscu. Na krzyżu widnieją daty: 1863 i 1990.
10. RUDA – WJAZD DO BYŁEJ REZYDENCJI HRABIEGO MARIANA STARZEŃSKIEGO
Zespół dworski w Rudzie nie przetrwał do naszych czasów. Zachowały się jedynie pozostałości dawnej bramy wjazdowej, która znajduje się od strony ul. Starzeńskiego, a także aleja drzew pomnikowych przy wjeździe.
11. RUDA – SYSTEM MELIORACYJNY RZEKI MIENI
Właściciel majątku w Rudzie hr. Marian Starzeński na pocz. XX w. zbudował nowoczesny system melioracyjny na Mieni, która jest dopływem Świdra. Powstał system tam i jazów, a także kompleks stawów hodowlanych, które zachowały się do dzisiaj i są wykorzystywane do hodowli ryb. Obszar stawów stanowi ostoję dzikiego ptactwa.
12. ALEKSANDRÓWKA – BUDYNEK DWORCA PKP „DĘBE WIELKIE”
Zabytkowy budynek dworca został postawiony na trasie Kolei Terespolskiej, która powstała w 1866 r. Sam budynek pochodzi z 1918 r. i jest jedynym zachowanym dworcem z tego okresu na trasie Kolei Terespolskiej. Dworzec jest przykładem charakterystycznych rozwiązań architektonicznych w budynkach użyteczności publicznej z pocz. XX w.
13. CYGANKA – ZBIOROWA MOGIŁA ŻOŁNIERZY POLEGŁYCH W 1831 R.
W mogile pochowani są żołnierze Wojska Polskiego z 2. pułku Strzelców Pieszych polegli w potyczce z Rosjanami 18 lutego 1831 r. Na mogile znajdują się trzy krzyże, które wzniesiono w latach 1951-1971. Mogiła jest jednym z ważnych miejsc pamięci powstania listopadowego w gminie Dębe Wielkie.
14. JĘDRZEJNIK – KAPLICZKA W FORMIE KOLUMNY Z II POŁ. XIX W.
Kapliczka w formie kolumny toskańskiej zwieńczona jest metalowym krzyżem.
Znajduje się przy rozjeździe dróg do Celinowa i Podrudzia.
15. RYSIE – RYSIOWA GÓRA
Rysiowa Góra to zalesiona wydma o wysokości 149 m n.p.m.
16. RYSIE – ZBIOROWA MOGIŁA ŻOŁNIERZY POLEGŁYCH W CZASIE POWSTANIA LISTOPADOWEGO
W mogile zostało pochowanych 50-80 polskich żołnierzy z batalionu ppłk. Adama Wolskiego, który 17 lutego 1831 r. stoczył krwawy bój z wojskami rosyjskimi. Na jednym z krzyży znajduje się napis: „1830-1986”.
17. CHOSZCZÓWKA STOJECKA – OŚRODEK DUSZPASTERKI ŚW. JÓZEFA
Ośrodek duszpasterski erygował abp Sławoj Leszek Głódź 1 lipca 2007 roku, wydzielając go z terenu parafii św. Antoniego z Padwy w Mińsku Mazowieckim.
Inicjatorem jego powstania był ks. Jan Byrski, proboszcz parafii św. Antoniego w Mińsku Mazowieckim. W 1999 r. nabył on działkę w Choszczówce Stojeckiej, która jako plac budowy ośrodka tego samego roku została poświęcona przez bp. Stanisława Kędziorę. Prace budowlane zakończono w 2007 r., a pierwszym proboszczem został ks. Jan Świerżewski. Ośrodek należy do dekanatu św. Antoniego w Mińsku Mazowieckim. W skład parafii wchodzą wsie: Choszczówka Dębska, Choszczówka Rudzka i Choszczówka Stojecka.