Przewodnik
Miasto Garwolin
Atrakcje Miasta Garwolin
1. Garwolin – neobarokowa kolegiata z 1900 r. pw. Przemienienia Pańskiego
Kościół pw. Przemienia Pańskiego jest główną świątynią parafii powstałej w 1466 r. Powstał na miejscu poprzedniej świątyni, którą rozebrano ze względu na zły stan.
Budowę rozpoczęto w 1890 r., a w 1900 r. nowo wybudowaną świątynię konsekrował bp Franciszek Jaczewski. W 2011 r. bp Zbigniew Kiernikowski nadał świątyni tytuł kolegiaty.
Kościół został wybudowany w stylu neobarokowym na planie krzyża łacińskiego. Jest trzynawowy, z ośmioma oknami w nawie głównej i dwoma w prezbiterium.
W czasie II wojny światowej uległ on znacznym zniszczeniom, m.in. spłonął dach i część wyposażenia. Został przebudowany w nieco zmienionym kształcie, a w późniejszych latach był wielokrotnie remontowany.
W świątyni znajdują się tablice poświęcone pamięci: poległych i zamordowanych oficerów i podoficerów 1 Pułku Strzelców Konnych; zamordowanych żołnierzy AK – ofiar stalinizmu: Kazimierzowi Wojciechowskiemu, Edmundowi Pawliszewskiemu, Janowi Piesiewiczowi; represjonowanych politycznie żołnierzy-górników z ziemi garwolińskiej i ryckiej; żołnierzy AK obwodu „Gołąb”; poległych i pomordowanych w walce o wolność ojczyzny w latach 1939-1945.
2. Garwolin – pamiątkowy krzyż z obrazem św. Anny w miejscu pierwszego kościoła parafialnego w Garwolinie
Kamienny, umieszczony na cokole krzyż znajduje się u zbiegu ul. Stacyjnej i Sienkiewicza. Według najstarszych źródeł księżna Anna mazowiecka nakazała wybudowanie w tym miejscu kościoła pw. św. Anny oraz szpitala dla ubogich.
Dzisiaj św. Anna jest patronką Garwolina, a na jej cześć 26 lipca każdego roku odprawiany jest tzw. „mały odpust”.
3. Garwolin – pomnik św. Anny – patronki Garwolina, ufundowany w 600-lecie erygowania parafii w Garwolinie
Pomnik został odsłonięty podczas obchodów 600-lecia erygowania parafii w Garwolinie w 2018 r.
Na cokole widnieją figury św. Anny, Dzieciątka Jezus oraz Maryi.
4. Garwolin – budynek z 1910 r., obecnie siedziba Urzędu Miasta Garwolin
Budynek został wybudowany w 1910 r. w stylu mieszanym jako obiekt użyteczności publicznej. Pierwotnie pełnił funkcję siedziby starostwa powiatowego, w czasie II wojny światowej służył władzom okupacyjny, a po 1945 r. ponownie przeszedł w ręce lokalnych władz. Do 2018 r. mieścił starostwo powiatowe i urząd miasta. Obecnie swoją siedzibę mają w nim władze miasta Garwolin.
Budynek w 1974 r. został wpisany do rejestru zabytków jako cenny przykład architektury z początku XX w.
5. Garwolin – pomnik księcia Janusza I Starszego z kalendarium dziejów miasta z 2013 r.
Powstanie pomnika związane jest z obchodami 590. rocznicy nadania praw miejskich Garwolinowi w 2013 r. Z inicjatywy społeczności miasta postawiono pomnik księcia Janusza I Starszego, który w 1423 r. nadał Garwolinowi prawa miejskie, a także tablice z kalendarium dziejów miasta oraz element małej architektury w postaci dwójki dzieci nad książką.
Założenie pomnikowe znajduje się przy skwerze im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego, w pobliżu skrzyżowania ul. Tadeusza Kościuszki i Długiej.
6. Garwolin – pomnik bitwy warszawskiej 1920 r.
Pomnik w formie kamienia z tablicą upamiętnia wyzwolenie Garwolina spod okupacji bolszewickiej 16 VIII 1920 r. przez 14. Wielkopolską Dywizję Piechoty dowodzoną przez gen. Daniela Konarzewskiego. Pomnik został ufundowany przez społeczność ziemi garwolińskiej w 80. rocznicę wyzwolenia miasta w 2000 r.
7. Garwolin – pomnik ku czci żołnierzy Armii Krajowej obwodu „Gołąb”, poległych i pomordowanych w latach 1939-1956
Pomnik znajduje się na skwerze im. prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Na jego głównej części widnieje orzeł oraz napis: „Żołnierzom Armii Krajowej obwodu „Gołąb” poległym, pomordowanym w latach 1939-1956 oraz zmarłym. Społeczeństwo ziemi garwolińskiej”. Poniżej znajdują się dwie tablice. Pierwsza upamiętnia wizytę prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Garwolinie, która miała miejsce 27 V 2009 r., a druga została ufundowana 1 III 2015 r., w 4. rocznicę ustanowienia święta Żołnierzy Wyklętych.
8. Garwolin – kamień upamiętniający wizytę Józefa Piłsudskiego w Garwolinie w dniach 17-18 VIII 1920 r.
Kamień został ufundowany przez społeczeństwo Garwolina w 1936 r., ale w czasie II wojny światowej został zakopany w obawie przed Niemcami. Dopiero w sierpniu 1981 r. wykopano go i ustawiono na obecnym miejscu. Kamień zwieńczony jest figurą orła z zerwanymi kajdanami. Widnieje na nim też wizerunek Józefa Piłsudskiego oraz dwie pamiątkowe tablice.
9. Garwolin – zabytkowy cmentarz wojenny założony w latach 1949-1953
Cmentarz wojenny w Garwolinie został wpisany do rejestru zabytków ze względu na swoją wartość historyczną i artystyczną. Pochowani są na nim żołnierze Wojska Polskiego, którzy zginęli w latach 1939 i 1944, oraz żołnierze Armii Czerwonej. Ich ciała zostały ekshumowane z różnych grobów głównie z terenu powiatów garwolińskiego, kozienickiego i puławskiego.
Tuż po założeniu cmentarza ustawiono na nim pomnik żołnierza na cokole wykonany z piaskowca. Po 1989 r. ustawiono krzyż, tablicę pamiątkową z nazwiskami żołnierzy Wojska Polskiego poległych przy forsowaniu Wisły w 1944 r. oraz płaskorzeźbę z orłem i napisem: „Żołnierzom Wojska Polskiego poległym w walce z hitlerowskim najeźdźcą w latach 1939-1945”.
10. Garwolin – kaplica św. Antoniego z 1839 r. na cmentarzu parafialnym
Murowana, klasycystyczna kaplica powstała w 1839 r. z inicjatywy ks. Józefa Żarnowskiego, proboszcza garwolińskiej parafii. Obiekt znajduje się w centralnej części cmentarza parafialnego.
W środku znajduje się obraz Matki Bożej Różańcowej z II poł. XVIII w., krucyfiks z I poł. XIX w. oraz epitafia Józefy z Krajewskich Żarnowskiej oraz ks. Józefa Żarnowskiego.
11. Garwolin – budynek plebanii z lat 30 XX w.
Okazały budynek plebanii został wybudowany na potrzeby parafii pw. Przemienienia Pańskiego.
12. Garwolin – zabytkowy zespół dworsko-parkowy w Zawadach z pocz. XX w.
W skład zespołu dworskiego wchodzi dwór, rządcówka, spichlerz i park. Murowany, piętrowy dwór w stylu dworkowym powstał w 1927 r. W jego wnętrzu zachowała się część oryginalnego wyposażenia.
Murowana oficyna pochodzi z ok. 1939 r., a murowany spichlerz z pocz. XX w.
Zachowany w stanie szczątkowym park dworski pochodzi z poł. XIX w. Na uwagę zasługuje kilka okazów starodrzewu, m.in. lipy, dąb i jesiony, a także kolisty podjazd do dworu, fragment brukowanej drogi oraz kompleks stawów.
Obecnie zespół dworski jest w rękach prywatnych.